Türkiye genelinde kış ayları yaklaşırken, doğal gaz altyapısının bulunmadığı köylerde yaşayan vatandaşları zorlu bir kış bekliyor. Isınma için temel yakıt kaynağı olarak kullanılan kömür ve odunun fiyatlarındaki büyük artış, dar gelirli aileleri derinden etkileyecek. Bu yıl kömürün ton fiyatı 12 bin TL’ye kadar çıkarken, odunun steri 675 TL’den satılmaya başlandı. Bu durum, özellikle kırsal kesimde yaşayanların kış aylarında ciddi bir bütçe sıkıntısı ile karşı karşıya kalabileceğini gösteriyor.
Kömür fiyatları geçen yıla göre iki kat arttı
Geçtiğimiz yıl tonu 6-7 bin TL bandında olan kömür, bu yıl 12 bin TL’ye kadar yükselmiş durumda. Ortalama bir köy evinin kışı geçirebilmesi için en az 2 ton kömüre ihtiyaç duyduğu düşünülürse, sadece kömür için harcanacak miktar 24 bin TL’yi buluyor. Buna kömürün köylere nakliye masrafı eklendiğinde, bu maliyet 26-28 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.
Nakliye maliyetlerinin artışı, kömür fiyatlarındaki yükselişle birleşince toplam giderler katlanıyor. Köylere ulaşımın zorlu olduğu bölgelerde bu maliyetlerin daha da artması, kömür ve odun kullanımını zorlaştırıyor. Üstelik köylülerin gelir düzeyi düşünüldüğünde, bu tür yüksek maliyetler pek çok aile için karşılanamaz hale geliyor.
Odun Fiyatları da El Yakıyor
Isınma giderleri sadece kömürle sınırlı değil. Odun fiyatları da bu yıl oldukça yüksek seviyelerde. Geçen yıl steri (yaklaşık 1 m³ yığma odun) 300-350 TL civarında olan odun, bu kış 675 TL’den satılıyor. Bir evin kış boyunca ortalama 3-4 ster oduna ihtiyaç duyacağı göz önüne alındığında, odun maliyetleri de aile bütçesine ek bir yük oluşturuyor.
Ancak, odunun fiyatına sadece satın alma maliyeti değil, aynı zamanda kesme ve nakliye ücretleri de ekleniyor. Kesme işlemi için ek ücret talep eden oduncular, nakliye için de bölgenin uzaklığına ve yol durumuna göre fiyatı artırıyor. Bu durum, odunun toplam maliyetini önemli ölçüde yükseltiyor ve kömür ile odunun beraber kullanıldığı evlerde, ısınma giderlerinin 45 bin TL’ye kadar çıkmasına neden olabiliyor.
Dar gelirli aileler için zorlu kış: maaşlar yetersiz kalıyor
Artan ısınma maliyetleri, özellikle sabit ve düşük gelire sahip olan emekliler ile asgari ücretliler için ciddi bir sorun haline geldi. Türkiye’deki emekli maaşı ortalama 12 bin 500 TL civarında. Yani, bir emekli vatandaşın kış boyunca sadece ısınma giderlerini karşılayabilmesi için yaklaşık 3,5 aylık maaşını tamamen bu giderlere ayırması gerekiyor.
Asgari ücretle çalışan bir kişi ise yaklaşık 17 bin 002 TL maaş alıyor. Bu durumda asgari ücretli bir ailenin kış boyunca ısınma masraflarını karşılayabilmesi için neredeyse 3 aylık maaşını tamamen yakacak giderine ayırması gerekiyor. Gıda, elektrik, su, telefon, eğitim, giyim ve sağlık gibi diğer zorunlu giderler de hesaba katıldığında, bu maliyetler pek çok aile için imkânsız hale geliyor.
Isınma giderlerine devlet desteği gerekli
Kış aylarında yaşanabilecek bu maliyet artışı, köylülerin ve dar gelirli ailelerin yaşam kalitesini ciddi anlamda tehdit ediyor. Isınma ihtiyacını karşılayamayan ailelerin alternatif ısınma yöntemlerine başvurması, sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Özellikle soğuk iklimin hâkim olduğu Karadeniz Bölgesi'nde, yeterince ısınamayan evlerde yaşayan çocuklar ve yaşlılar soğuk algınlığı, zatürre gibi sağlık sorunları ile karşılaşabilir. Bu bağlamda, devlet desteklerinin artırılması ve kömür, odun gibi temel yakacak maddelerinde sübvansiyon uygulanması önem arz ediyor. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla dağıtılan kömür yardımları, bu yıl köylerde yaşayan aileler için daha fazla miktarda ve daha erken tarihlerde sağlanabilir. Ayrıca, yerel yönetimlerin de yakacak yardımı konusundaki desteklerini artırması, ailelerin bu zorlu kışı daha rahat atlatabilmeleri için kritik bir adım.
Çözüm önerileri ve alternatif ısınma yöntemleri
Artan yakacak maliyetlerine karşı, enerji verimliliğini artırmak ve alternatif ısınma yöntemlerini değerlendirmek de mümkün olabilir. Evlerde ısı yalıtımı sağlanması, ısınma giderlerini düşürmenin en etkili yollarından biri. Ayrıca, köylerdeki evlerde soba yerine kalorifer sistemlerinin kurulması ve kömür yerine pelet, talaş gibi biyoyakıtların tercih edilmesi de maliyetleri azaltabilir.
Yerel yönetimler ve devlet kurumları, bu tür alternatif ısınma yöntemlerini desteklemek amacıyla teşvik programları başlatabilir. Böylece, hem enerji verimliliği sağlanır hem de çevreye daha az zarar veren yakıt türleri teşvik edilmiş olur. Uzun vadede, doğal gaz altyapısının köylere kadar genişletilmesi, kırsal kesimdeki ailelerin kış aylarında daha ekonomik ve güvenli bir şekilde ısınmasını sağlayabilir.
Ya ısınacak yada hasta olacak
Bu kış, özellikle doğal gaz erişimi olmayan köylerde yaşayan vatandaşlar için oldukça zorlu geçecek. Kömür ve odun fiyatlarındaki artış, dar gelirli aileleri ısınma giderlerini karşılamakta zorlayacak. Devlet desteklerinin artırılması ve alternatif ısınma yöntemlerinin teşvik edilmesi, ailelerin kışı daha rahat geçirebilmesi için kritik önem taşıyor. Aksi takdirde, yüksek yakacak maliyetleri, köylülerin cebi kadar sağlığını da olumsuz etkileyebilir.
